I. Ulusal Genç Halkbilimciler Sempozyumu
ÖZET
Dünya sinemasında oldukça popüler bir tür olan korku, Türk Sineması’nda 2000’li yıllara değin yer edinememiştir. Ancak 2004 yılından itibaren Türk korku filmlerinde bir ivme olduğu gözlemlenebilmektedir. Türk Sineması’nda bu türe ait ilk denemeler, Hıristiyanlık dinine bağlı olarak ortaya çıkan korku unsurlarının ödünç alınmasıyla kurgulanmış, günümüzde ise İslam dininde var olan korku unsurlarına geçiş yapılmıştır. İslam dini içerisinde yer alan korkuların cehennem, kıyamet ve cin adı verilen olgulara ait oldukları saptanmıştır.
Anadolu inançlarında yaygın olarak kullanılan nazar boncuğu, nazarlık gibi bireyleri kötülüklerden ve cinlerden koruyacağına inanılan nesneler, modern ya da kırsal her mekanda karşımıza çıkabilmektedir. Modern ve geleneksel insanı buluşturan bir köprü vazifesi gören muska ve nazarlıkların, filmlerde ve dizilerde, dekor nesnesi olarak arka fonlara sıklıkla serpiştirildiği gözlemlenmiştir.
Bu çalışmada 2000’li yıllar sonrası çekilen “Asmalı Konak” (2002-2003), “Sıla” (2006-2008), “Fatmagülün Suçu Ne?” (2011-2012), “Hayat Devam Ediyor” (2012), “Sultan” (2012) gibi diziler ile“Büyü” (2004), “Semum” (2007), “Musallat” (2007), “Üç Harfliler: Marid” (2010), “Dabbe: Bir Cin Vakası” (2012) gibi korku filmlerinde nazarlık ve muskaların dekor nesnesi olarak kullanımı ve cin unsuru ile bağlantılarının İslam dininden beslenerek nasıl oluşturulduğu eleştirel kuram ve göstergebilimsel metodoloji kullanılarak incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Eleştirel Kuram, Göstergebilim, Korku, İnanç, Nazar
USAGE OF ANATOLIAN BELIEF MOTIFS
AS A SETTING IN TURKISH TV SERIES AND MOVIES
ABSTRACT
The horror film type, which is a rather popular genre in the world cinema, could not occupy a place in Turkish Cinema until 2000s. However, it is possible to observe a momentum in Turkish horror films as of 2004. The first trials on this type in Turkish Cinema were fictionalized based on the horror elements that have come out of Christianity, whereas a transition is obvious today to the horror elements of the Islamic religion. It was determined that the horror elements in the Islamic religion were related to hell, Armageddon, and Jinns.
It is possible to come across any objects such as amulets and lucky charms, which are widespread among Anatolian beliefs and believed to protect the individuals against evils and jinns, both in modern and rural settings. Charms and amulets are frequently observed to be placed at the background setting in movies and TV series, which serve as a bridge that connects the modern people with the traditional people.
This study reviews the usage of amulets and charms as a setting object in TV series taken after 2000s, such as “Asmalı Konak” (2002-2003), “Sıla” (2006-2008), “Fatmagül’ün Suçu Ne?” (2011-2012), “Hayat Devam Ediyor” (Life Goes On) (2012), and “Sultan” (2012), and horror films such as “Büyü” (2004), “Semum” (2007), “Musallat” (2007), “Üç Harfliler: Marid” (2010), and “Dabbe: Bir Cin Vakası” (2012), and how their relation to the jinn factor was created out of the Islamic religion, using the critical theory and semiological methodology.
Key Words: Critical Theory, Semiology, Horror, Belief, Evil Eye